Of je 'woke' bent? 

Een vraag die je jezelf misschien wel hebt gesteld de afgelopen tijd. In deze blog lees je wat het betekent om woke te zijn. Het begrip “woke” is veelbesproken en roept uiteenlopende reacties op. Je ontdekt waar de term vandaan komt, hoe het is ontstaan, en wat het betekent om woke of juist anti-woke te zijn. Daarnaast krijg je meer inzicht in de waarden van de woke-beweging en de kritiek hierop.

Wat is woke eigenlijk?

“Woke” is een term die oorspronkelijk komt uit de Afro-Amerikaanse gemeenschap en betekent letterlijk “wakker zijn”. Het verwijst naar een bewustzijn van maatschappelijke ongelijkheden, zoals racisme, seksisme, homofobie en andere vormen van discriminatie. Woke zijn houdt in dat je niet alleen bewust bent van deze problemen, maar ook actief nadenkt over hoe je kunt bijdragen aan een rechtvaardigere en inclusievere samenleving. Het begrip heeft in de afgelopen jaren veel aandacht gekregen, zowel positief als negatief.

Het ontstaan, hoe lang gebruiken we het woord 'woke' al?

De term “woke” heeft zijn oorsprong in de jaren 1930, maar werd pas echt populair in de jaren 2010. Het woord werd voor het eerst in geschreven vorm gebruikt door de Amerikaanse blueszanger Lead Belly in een nummer uit 1938. Hij waarschuwde luisteraars om “woke” te blijven en alert te zijn op onrecht. Later, in de jaren 2010, werd de term opnieuw omarmd door de Black Lives Matter-beweging en werd het synoniem met bewustwording van raciale ongelijkheid en sociale rechtvaardigheid.

Hoe is woke ontstaan?

Woke is ontstaan uit de strijd tegen racisme in de Verenigde Staten. De term werd aanvankelijk gebruikt binnen de Afro-Amerikaanse gemeenschap om bewustzijn en waakzaamheid te promoten tegen raciale onrechtvaardigheid en geweld. In de jaren 2010 kreeg de term bredere bekendheid door de opkomst van sociale media en de Black Lives Matter-beweging. Hashtags zoals #StayWoke werden gebruikt om aandacht te vragen voor politiegeweld en raciale ongelijkheid.

Vanuit daar is het begrip uitgebreid naar andere vormen van sociale rechtvaardigheid, zoals gendergelijkheid, LGBTQ+ rechten en klimaatverandering. Het werd een overkoepelende term voor progressieve idealen en activisme.

Wanneer ben je woke?

Je bent woke wanneer je bewust bent van maatschappelijke ongelijkheden en probeert om deze actief tegen te gaan. Dit betekent dat je:

• Je verdiept in onderwerpen zoals racisme, seksisme en sociale rechtvaardigheid.
• Kritisch kijkt naar de maatschappij en de systemen die ongelijkheid in stand houden.
• Proactief kiest voor gedragingen en acties die bijdragen aan inclusiviteit, zoals het steunen van diversiteitsinitiatieven of het corrigeren van discriminerend gedrag.

Woke zijn gaat niet alleen over kennis, maar ook over empathie en actie. Het betekent dat je je verantwoordelijkheid neemt om bij te dragen aan een betere samenleving.

Waar staat de woke-beweging voor?

De woke-beweging staat voor gelijkheid, inclusie en sociale rechtvaardigheid. Belangrijke waarden van deze beweging zijn:

• Raciale gelijkheid: Strijden tegen racisme en ongelijkheid gebaseerd op huidskleur.
• Gendergelijkheid: Zorgen dat mannen, vrouwen en non-binaire personen dezelfde rechten en kansen hebben.
• LGBTQ+ rechten: Het bevorderen van acceptatie en rechten voor de LGBTQ+ gemeenschap.
• Klimaatrechtvaardigheid: Bewustzijn van de sociale en economische ongelijkheden die klimaatverandering veroorzaken en versterken.
• Intersectionaliteit: Erkennen dat mensen meerdere identiteiten hebben (zoals ras, gender en sociale klasse) die elkaar kunnen overlappen en complexe vormen van ongelijkheid kunnen veroorzaken.

De beweging vraagt om meer dan alleen bewustzijn; het moedigt mensen aan om concrete acties te ondernemen en te pleiten voor verandering.

Wat is anti-woke?

Anti-woke is een term die wordt gebruikt door mensen die kritisch staan tegenover de woke-beweging. Vaak beschouwen zij woke als overdreven of te ver doorgeslagen. Anti-woke aanhangers vinden dat de nadruk op politieke correctheid en sociale rechtvaardigheid leidt tot censuur, beperking van vrijheid van meningsuiting of polarisatie.

Voorstanders van anti-woke standpunten stellen vaak dat de samenleving niet moet worden gedreven door een “woke agenda” en dat tradities, normen en waarden beschermd moeten worden tegen wat zij zien als “oonrealistische progressieve idealen”.

Wanneer ben je anti-woke?

Je bent anti-woke als je kritisch bent over de doelen en methoden van de woke-beweging. Dit kan inhouden dat je:

• Vindt dat de nadruk op inclusiviteit en diversiteit te ver doorslaat.
• Kritisch bent over hoe cancel culture wordt ingezet.
• Denkt dat politieke correctheid de vrijheid van meningsuiting beperkt.
• Het idee afwijst dat systemen en structuren inherent discriminerend zijn.

Anti-woke zijn betekent niet per se dat je tegen inclusie of gelijkheid bent, maar dat je niet gelooft in de aanpak of intensiteit van de woke-beweging.

Kritiek op de 'woke' beweging

Hoewel de 'woke' beweging veel steun heeft gekregen, wordt ze ook vanuit verschillende hoeken bekritiseerd. Enkele veelgehoorde kritiekpunten zijn:

• Cancel culture: Critici stellen dat de 'woke' beweging een cultuur van 'cancelen' bevordert, waarbij mensen die iets 'verkeerd' zeggen of doen, publiekelijk worden veroordeeld en hun carrière of reputatie in gevaar komt.
• Politieke correctheid: De nadruk op inclusiviteit en het vermijden van beledigende taal wordt door sommigen gezien als 'politieke correctheid' die de vrijheid van meningsuiting beperkt.
• Identiteitspolitiek: Critici beweren dat de 'woke' beweging te veel gefocust is op identiteitspolitiek en dat er minder nadruk ligt op gemeenschappelijke waarden en belangen.
• Essentialisme: Sommige critici vinden dat de 'woke' beweging te vaak uitgaat van essentiële verschillen tussen groepen mensen, terwijl identiteit volgens hen complexer is en voortdurend in ontwikkeling is.
• Marxisme: Een andere kritiek is dat de 'woke' beweging een nieuwe vorm van marxisme is, waarbij de nadruk ligt op klassenstrijd tussen onderdrukkers en onderdrukten.

Het is belangrijk om te erkennen dat deze kritiekpunten vaak gebaseerd zijn op misvattingen of oversimplificaties van de 'woke' beweging. Voorstanders van de beweging benadrukken dat het doel is om een meer rechtvaardige samenleving te creëren en dat de kritiek op 'cancel culture' bijvoorbeeld vaak gebaseerd is op voorbeelden van mensen die terechtgewezen worden vanwege haatzaaiende uitspraken.

Hoe kunnen we samen een discussie voeren over 'woke'?

Het debat over de 'woke' beweging kan vaak polariserend zijn. Om tot een constructieve dialoog te komen, is het belangrijk om:

• Te luisteren naar elkaar: Probeer de perspectieven van anderen te begrijpen, ook als je het er niet mee eens bent.
• Open te staan voor nuance: Erken dat er verschillende nuances zijn binnen de 'woke' beweging en dat niet alle voorstanders dezelfde opvattingen hebben.
• Te focussen op gemeenschappelijke waarden: Ondanks de verschillen zijn er vaak ook gemeenschappelijke waarden, zoals het streven naar gelijkheid en rechtvaardigheid.

Door op deze manier met elkaar in gesprek te gaan, kunnen we hopelijk samenwerken aan een samenleving waarin iedereen zich veilig en gewaardeerd voelt.

Of je nu woke bent of niet...

Woke is een complex en veelzijdig begrip dat bewustzijn en activisme rond sociale rechtvaardigheid beschrijft. Hoewel het voortkomt uit een nobel streven naar gelijkheid, heeft de term ook kritiek en controverse opgeroepen. Of je je aangesproken voelt door de woke-beweging of juist meer kritisch bent, het is duidelijk dat deze discussie een belangrijke plek inneemt in onze moderne maatschappij. Het daagt ons uit om na te denken over hoe we omgaan met ongelijkheid en hoe we kunnen bijdragen aan een meer inclusieve wereld.


Deze blog is eerder op Tivy.club verschenen. Vacaturesite Tivy is 100% onderdeel van Greenjobs.nl.