Het World Economic Forum-rapport 'Making the Green Transition Work for People and the Economy' laat zien dat de groene transitie alleen werkt als economie én mensen centraal staan. Bedrijven ervaren hogere kosten, trage terugverdientijden en complexe regelgeving, maar er liggen ook grote kansen. Menselijk talent is essentieel om de transitie te laten slagen.

De wereld verandert snel. Economische spanningen, geopolitieke verschuivingen en stijgende kosten voor energie en grondstoffen zetten druk op bedrijven én samenlevingen. Juist in deze context wordt de groene transitie urgenter — maar ook complexer. Het World Economic Forum onderzocht in samenwerking met McKinsey & Company hoe deze transitie eerlijk, uitvoerbaar en economisch gezond kan blijven.

Wat is de groene transitie?

De groene transitie is de wereldwijde verschuiving naar een economie die klimaatvriendelijk, toekomstbestendig en sociaal rechtvaardig is.
Het gaat om de overstap naar:

• Schone energie, zoals zonneenergie en windenergie
• Klimaatneutrale productie en industrie
• Circulaire oplossingen waarbij materialen langer meegaan
• Groen elektrisch transport en emissievrije mobiliteit
• Natuurherstel en duurzaam landgebruik

Kort gezegd: de groene transitie betekent afstappen van fossiele systemen en overstappen op duurzame alternatieven die beter zijn voor zowel mens als planeet. Deze verandering raakt vrijwel elke sector en creëert nieuwe kansen én uitdagingen.

De 3 grootste uitdagingen volgens 11.000 bedrijven wereldwijd

Uit het rapport Making the Green Transition Work for People and the Economy blijkt dat drie knelpunten wereldwijd het meest worden genoemd:

1. Stijgende energie- en grondstofkosten

37% van de bedrijven ervaart hogere kosten als een bedreiging voor hun concurrentiekracht. In lage-inkomenslanden is dit zelfs bijna 50%. Het rapport laat zien dat deze kostenstijgingen worden veroorzaakt door geopolitieke spanningen, verschuivende handelsroutes en de toenemende druk op grondstoffenketens. Vooral bedrijven in sectoren zoals industrie, landbouw, transport en bouw merken dat hun marges onder druk komen te staan.

Daarnaast ervaren landen met een grote rurale bevolking extra uitdagingen: transportkosten zijn hoger, infrastructuur is minder stabiel en sociale vangnetten zijn kleiner. Hierdoor kunnen prijsstijgingen sneller doorwerken in consumentengoederen en de leefbaarheid van huishoudens aantasten.

2. Onzekere regelgeving en hoge compliance-druk

36% geeft aan dat onduidelijke of veranderende regels investeringen in verduurzaming remmen. Het rapport benadrukt dat dit vooral speelt in hoog-inkomenslanden, waar de regelgeving complex is en snel evolueert. Nieuwe beleidskaders rond CO₂-reductie, rapportageverplichtingen en technologische standaarden verschillen per land en soms zelfs per regio.

Ook internationale handel speelt hierbij een rol: bedrijven weten niet altijd hoe toekomstige importheffingen, emissiestandaarden of energieregels hun keten zullen beïnvloeden. Dit creëert onzekerheid, vergroot administratieve lasten en maakt langetermijninvesteringen risicovoller.

3. Trage terugverdientijd

32% ziet lange terugverdientijden en beperkte financierbaarheid als grote obstakels. In veel landen is kapitaal duurder geworden door hogere rente en minder beschikbare publieke middelen. Vooral in lage- en middeninkomenslanden is financiering moeilijk toegankelijk: banken verstrekken weinig groene leningen, investeerders vermijden risico’s en technologische vernieuwing vraagt vaak om hoge voorinvesteringen.

Daarnaast laten executives zien dat projecten met een lange “payback time”, zoals groene infrastructuur of renovatie van energie-intensieve sectoren, minder aantrekkelijk worden. Voor mkb-bedrijven is dit effect nog sterker: zij missen vaak de buffers en garanties om grote duurzame investeringen te dragen.

Waarom een mensgerichte transitie noodzakelijk is

De groene transitie verandert arbeidsmarkten, investeringsstromen en de betaalbaarheid van producten. Sommige banen verdwijnen, nieuwe banen ontstaan en bepaalde producten worden tijdelijk duurder. Zonder gerichte sociale bescherming kan ongelijkheid toenemen.

Het rapport benadrukt dat succesvolle klimaatplannen:

➡️ Economische kansen moeten creëren. Volgens het rapport is de groene economie wereldwijd al goed voor bijna 8 biljoen dollar en groeit deze snel. Het creëren van nieuwe banen en bedrijvigheid is essentieel om draagvlak te behouden.
➡️ Sociale bescherming moeten versterken. Het rapport toont dat zorgen over baanverlies lager zijn in landen met sterke sociale vangnetten. Zaken zoals inkomenssteun, omscholing, regionale ontwikkelingsprogramma’s en bescherming van kwetsbare groepen helpen de negatieve effecten van de transitie te dempen en vergroten de kans dat werknemers succesvol overstappen naar nieuwe functies.
➡️ Duurzame innovaties toegankelijk moeten maken. De voordelen van de energietransitie mogen niet alleen terechtkomen bij grote bedrijven of rijke landen. Het rapport laat zien dat toegang tot financiering, technologie en groene kennis ongelijk verdeeld is. Zonder gerichte maatregelen — zoals betaalbare groene technologie, toegankelijk krediet en ondersteuning voor het mkb — kunnen kloof en ongelijkheid toenemen.
➡️ Samenwerking tussen landen, sectoren en communities nodig hebben. De energietransitie is te complex om alleen op te lossen. Het rapport benadrukt dat samenwerking cruciaal is: tussen overheden, bedrijven, internationale instellingen, lokale gemeenschappen en werknemersorganisaties. Alleen door gedeelde verantwoordelijkheid kan de transitie eerlijk en uitvoerbaar blijven.

De rode draad is duidelijk: zonder mensen geen geslaagde energietransitie.
De groene verandering kan alleen slagen als de sociale realiteit, arbeidsmarkt en leefwereld van mensen centraal staan.

Wat betekent dit voor bedrijven?

Bedrijven spelen een doorslaggevende rol. Niet alleen bij het reduceren van uitstoot, maar ook bij:

• Het toegankelijk en betaalbaar maken van producten
• Het ondersteunen van werknemers in omscholing
• Het ontwikkelen van nieuwe groene businessmodellen
• Het versterken van lokale gemeenschappen

Organisaties die investeren in een inclusieve en eerlijke overgang bouwen aan langdurige concurrentiekracht én maatschappelijke waarde.

Mensen maken deze groene transitie mogelijk. Jij ook?

De groene transitie draait niet alleen om technologie en beleid.
Volgens het rapport kan deze verandering simpelweg niet plaatsvinden zonder mensen.
Talent, creativiteit, motivatie en vakmanschap bepalen of plannen werkelijkheid worden.

De transitie vraagt daarom om professionals die willen bijdragen aan verandering — in elke sector, op elk niveau.

➡️ Op Greenjobs.nl staat een groot aanbod vacatures bij organisaties die werken aan duurzaamheid, innovatie en maatschappelijke impact.

Vind jouw volgende stap richting een toekomst die zowel duurzaam als mensgericht is! 

Photo credits: World Economic Forum